ಗುಪ್ತರು ಮತ್ತು ವರ್ಧನರು
ಗುಪ್ತರು
ಮೌರ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಶಾನರ ನಂತರ ಗುಪ್ತರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಮೌರ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪತನದ ನಂತರ, ಉತ್ತರ ಭಾರತವನ್ನು ‘ಕುಶಾನರು’ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತವನ್ನು ‘ಶತವಾಹನರು’ ಆಳಿದರು. ಎರಡೂ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳು ಮೂರನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡವು. ಸಿ.ಇ. ಗುಪ್ತಾಗಳು ಕುಶಾನರ ಉಳಿಗಮಾನ್ಯ ಆಡಳಿತಗಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉತ್ತರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಕುಶಾನರ ಅವನತಿಯ ನಂತರ ವಿಶಾಲ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ನೆಲೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಅವರ ಆಡಳಿತವು ಉತ್ತರ ಭಾರತವನ್ನು 335 ಸಿ.ಇ. ಗೆ 455 ಸಿ.ಇ.
ಗುಪ್ತಾ ರಾಜವಂಶವು 275 ಸಿ.ಇ.ಯಿಂದ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ಶ್ರೀಗುಪ್ತ ಈ ರಾಜವಂಶದ ಸ್ಥಾಪಕ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಪ್ರಯಾಗದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ನಂತರ ಗುಪ್ತಾಸ್ ಪಟಾಲಿಪುತ್ರನನ್ನು ತಮ್ಮ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಪಟಾಲಿಪುತ್ರ ವಿಶಾಲವಾದ ಗುಪ್ತಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ಉಳಿಯಿತು. ಗುಪ್ತಾಸ್ ತಮ್ಮ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಧರ್ಮ, ಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದರು.
ಉಲ್ಲೇಖಗಳ ಮೂಲಗಳು:
ಗುಪ್ತಾ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಯಲು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಮೂಲಗಳು ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿವೆ:
1. ಅಲಹಾಬಾದ್‌ನ ಕಂಬದ ಶಾಸನ.
2. ಮೆಹರುಲಿಯ ಕಂಬದ ಶಾಸನ.
3. ವಿಶಾ ದತ್ತಾ ಅವರ ‘ಮುದ್ರಾಕ್ಷಸ’ ಮತ್ತು ‘ದೇವಿ ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ’
4. ರಾಜಶೇಖರ ಅವರ ‘ಕವನಶಾಸ್ತ್ರ’.
5. ಕಾಳಿದಾಸನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು.
6. ವಿಜ್ಜಿಕೆ ಅವರ ಕೌಮೋಡಿ ಆಚರಣೆ.
7. ಫಹಿಯಾನ್ ಮತ್ತು ಇಟ್ಸಿಂಗ್ ಅವರ
ಬರವಣಿಗೆ.
|
ನಿಮಗೆ ತಿಳಿದಿರಬೇಕು: ಇತಿಹಾಸಕಾರ ವಿ.ಎ. ಸ್ಮಿತ್ ಗುಪ್ತಾಸ್ ಅವಧಿಯನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ‘ಸುವರ್ಣ ಅವಧಿ’ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಅನೇಕ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ್ದಾರೆ. |
ಗುಪ್ತಾಸ್ ಅವರನ್ನು ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಬಲಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ರಾಜರು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು. ಚಂದ್ರಗುಟ I ಗುಪ್ತಾಸ್‌ನ ಮೊದಲ ಐತಿಹಾಸಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವರು ಲಿಕ್ಕಹವಿ ರಾಜಕುಮಾರಿ ಕುಮಾರದೇವಿ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. ಇದು ಗುಪ್ತರ ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಿತು. 319 - 20 ಸಿ.ಇ.ಯಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರಗುಪ್ತನನ್ನು ಸಿಂಹಾಸನಕ್ಕೆ ಏರಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಗುಪ್ತಾ ಯುಗವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.
ಸಮುದ್ರ ಗುಪ್ತಾ
ಚಂದ್ರಗುಪ್ತನ ನಂತರ, ಅವನ ಮಗ ಸಮುದ್ರ ಗುಪ್ತನನ್ನು ನಾವು ನೋಡುತ್ತೇವೆ.ಹರಿಸೇನ
ಕೆತ್ತಿದ ಅಲಹಾಬಾದ್ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ಅವರ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಸಂಸ್ಕೃತ
ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಶೋಕನ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಸಮುದ್ರ ಗುಪ್ತನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ
ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗ ಗುಪ್ತರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಅವರ ಅಶ್ವಮೇಧಯಾಗ ವೈದಿಕ ಆಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು
ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ನೆನಪಿಗೆ ತರುತ್ತದೆ ಸಮುದ್ರಗುಪ್ತ ಕೇವಲ ವಿಜಯಶಾಲಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಒಬ್ಬ ಮಹಾನ್ ಕವಿ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತದ ಪ್ರೇಮಿ. ಸಂಗೀತದ ಬಗೆಗಿನ ಅವರ
ಉತ್ಸಾಹವನ್ನು ಚಿನ್ನದ ನಾಣ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು, ಅದು ವೀಣದಲ್ಲಿ
ಆಡುವುದನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.
|
ಕುತುಬ್ ಮಿನಾರ್ ಬಳಿಯ ದೆಹಲಿಯ ಮೆಹ್ರೌಲಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕಬ್ಬಿಣದ ಕಂಬವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಇದು 23 ಅಡಿ ಮತ್ತು ಎಂಟು ಇಂಚು ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 6,000 ಕೆಜಿ ತೂಕ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಆ ಕಾಲದ ತಾಂತ್ರಿಕ ಕೌಶಲ್ಯದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದುವರೆಗೂ ತುಕ್ಕು ಹಿಡಿದಿಲ್ಲ. ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯರು ಉತ್ತಮ ಕಬ್ಬಿಣದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ಅದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. |
|
ಮೇಘದೂತ ಇದು ಕಾಳಿದಾಸನ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಅವರ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಯಕ್ಷ ರಾಜ ಕುಬರ್‌ನಿಂದ ಗಡಿಪಾರು ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಯಕ್ಷನು ಹಾದುಹೋಗುವ ಮೋಡವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಕೈಲಾಶ್ ಪರ್ವತದ ಬಳಿ ವಾಸಿಸುವ ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿಗೆ ಪ್ರೀತಿಯ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲು ಮನವೊಲಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿಯ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿನ ಸುಂದರವಾದ ದೃಶ್ಯಾವಳಿಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇಂದಿಗೂ ಈ ಕವಿತೆ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ವಿಶ್ವದ ಎಲ್ಲಾ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಅನುವಾದಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮೇಘಡೂಟಾದ ನಾಟಕೀಯತೆಯನ್ನು ಜನರು ಇಂದಿನವರೆಗೂ ಆನಂದಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. |
ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ II ಸಮುದ್ರಗುಪ್ತ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ತಂದನು. ಅವರು ಸಕಾಗಳನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾರತವನ್ನು ಗುಪ್ತಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಭಾಗವಾಗಿಸಿದರು. ಅವರು ಅನೇಕ ಭಾರತೀಯ ರಾಜ ಕುಟುಂಬಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿವಾಹದ ಮೂಲಕ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿದರು ಮತ್ತು ಬಹಳ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾದರು. ಅವರು ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು. ಅವರ ಆಳ್ವಿಕೆಯು ಅದರ ಯುದ್ಧಗಳಿಗೆ ಬದಲಾಗಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಕಲೆಗೆ ನೀಡಿದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಮರಣೀಯವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಸ್ಕೃತ ಕವಿ ಮತ್ತು ನಾಟಕಕಾರ ಕಾಳಿದಾಸ ಈ ಯುಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು. ಮೇಘದೂತ, ರಘುವಂಶ, ಕುಮಾರಸಂಭವ ಮತ್ತು ರಿತು ಸಂಹಾರ ಅವರ ಕವನಗಳು. ಅಭಿಜ್ಞ ಶಕುಂತಲಾ ಅವರ ಗಮನಾರ್ಹ ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಈ ಕಾಲದ ಇತರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳೆಂದರೆ ಶೂದ್ರಕನ ಶ್ರೀಚಕತಿಕಾ ಮತ್ತು ವಿಶಾಕದತ್ತ ಮುದ್ರಾಕ್ಷಾಸ.
ಗುಪ್ತಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಹನ್‌ಗಳ ನಿರಂತರ ದಾಳಿಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ
ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಕುಸಿಯಿತು. ಗುಪ್ತರು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸುಸಜ್ಜಿತ ದೊಡ್ಡ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ.
ರಾಜರ ವಸಾಹತುಗಾರರು ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದ್ದರಿಂದ,
ವಸಾಹತುಗಳು ಬಹಳ ಶಕ್ತಿಯುತವಾಗಿದ್ದವು. ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿಯು
ಕುಮಾರ ಅಮಾತ್ಯರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಅವರಿಗೆ ವಿವಿಧ ಸ್ಥಾನಗಳು ಇದ್ದವು. ಆಡಳಿತವನ್ನು
ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಪುರೋಹಿತರು ಅನೇಕ ಅನುದಾನಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು. ಅವರಿಗೆ ಅನೇಕ
ಗ್ರಾಮಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಕಂಡವು. ಈ
ಪ್ರದೇಶಗಳು ಹಣಕಾಸಿನ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ರಿಯಾಯಿತಿಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವುದಲ್ಲದೆ ಎಲ್ಲಾ
ವಿಷಯಗಳಲ್ಲೂ ಸ್ವತಂತ್ರವಾದವು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಒಂದು
ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ, ನಿವಾಸಿಗಳು, ರೈತರು, ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳನ್ನು ಭೂಮಾಲೀಕರು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು
ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ, ಸಮಾಜವು ಹೆಚ್ಚು ಸಂಕೀರ್ಣವಾಯಿತು.
|
ಇದನ್ನು ಕಾಳಿದಾಸನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಾಟಕವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಕುಂತಲಾ ಕಥೆ ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿದೆ. ಕಥೆಯಲ್ಲಿ, ರಾಜ ದುಶ್ಯಂತನು ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಬೇಟೆಯಾಡುವಾಗ, ಋಷಿ ಕನ್ವನ ಆಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾನೆ. ಅಲ್ಲಿ ಅವನು ಶಕುಂತಲಾಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾನೆ, ಅವಳನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಇಬ್ಬರೂ ಗಂಧರ್ವ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯಾಗುತ್ತಾರೆ. ಕನ್ವಾ ಋಷಿ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಇದೆಲ್ಲವೂ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, ದುಶ್ಯಂತನು ಶಕುಂತಲಾಳನ್ನು ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟು ತನ್ನ ರಾಜಧಾನಿಗೆ ಮರಳುತ್ತಾನೆ. ಈ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಋಷಿ ದುರ್ವಾಸ ಕನ್ವನ ಆಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಆಗಮಿಸುತ್ತಾನೆ. ದುಶ್ಯಂತನ ಆಲೋಚನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಳೆದುಹೋದ ಶಕುಂತಲಾಳನ್ನು ನೋಡಿ ಅವನಿಗೆ ಹಾಜರಾಗಲು ಯಾರೂ ಸಿಗದಿರುವುದು ಕೋಪಗೊಂಡಿದೆ. ದುರ್ವಾಸ ಮುನಿ ತನ್ನ ಕೋಪವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು, “ನೀವು ಯಾರ ಸ್ಮರಣೆಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತೀರೋ ಅವರು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಮರೆತುಬಿಡಲಿ” ಎಂದು ಅವಳನ್ನು ಶಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವನು ತನ್ನದೇ ಆದ ಕಠೋರತೆಯನ್ನು ಅರಿತುಕೊಂಡಾಗ, ಋಷಿ ದುರ್ವಾಸನು ಶಾಪದಿಂದ ಮುಕ್ತನಾಗಲು ಒಂದು ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆಕೆಗೆ ನೀಡಿದ ವಸ್ತುವೊಂದು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅವಳ ನೆನಪುಗಳನ್ನು ಮರಳಿ ತರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಆ ವಸ್ತುವು ದುಶ್ಯಂತನು ಶಕುಂತಲನಿಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಉಂಗುರ. ಮುನಿ ದುರ್ವಾಸ ಹೇಳಿದಂತೆ, ದುಶ್ಯಂತ್ ಶಕುಂತಲನನ್ನು ಮರೆತುಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ ಕನ್ವಾ ಋಷಿ ಶಿಷ್ಯರು ಒಯ್ಯುವ ಶಕುಂತಲಾ ಅವರನ್ನು ದುಶ್ಯಂತನ ಆಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತಾರೆ. ದಾರಿಯಲ್ಲಿ, ಶಕುಂತಲಾ ಉಂಗುರವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ, ಅದು ದುಶ್ಯಂತದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ನೆನಪಿಗೆ ಬರುತ್ತಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ದುಶ್ಯಂತನಿಗೆ ಅವಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಶಕುಂತಲಾ ಅವಮಾನದಿಂದ ಅರಮನೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುತ್ತಾನೆ. ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ನಂತರ, ಮೀನಿನ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಉಂಗುರ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ನೋಡಿದ ನಂತರ, ದುಶ್ಯಂತನು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಅವನಿಗೆ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪ ತುಂಬಿದೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, ಅವರು ಪ್ರಯಾಣದಿಂದ ಹಿಂದಿರುಗುತ್ತಿರುವಾಗ, ಅವರು ಋಷಿ ಮಾರಿಚಾ ಅವರ ಆಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲಿ ಅವನು ಸಿಂಹ ಮರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಟವಾಡುತ್ತಿರುವ ಸಣ್ಣ ಹುಡುಗನನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾನೆ, ಮತ್ತು ಅವನ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಾರಿಸಿದಾಗ, ಆ ಹುಡುಗನು ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಮಗ ಸರ್ವದಮನ ಎಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ, ದುಶ್ಯಂತನು ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿ ಶಕುಂತಲಾ ಮತ್ತು ಮಗನೊಂದಿಗೆ ಒಂದಾಗುತ್ತಾನೆ. ಅಭಿಜ್ಞ ಶಕುಂತಲಾ ವಿಶ್ವದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಉತ್ತಮ ಪ್ರಶಂಸೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ. |
ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಗುಪ್ತರು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯರೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿದ್ದ ವ್ಯಾಪಾರ ಕುಸಿಯಿತು. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಅವರ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಅನುಭವಿಸಿತು. ಅವರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾದ ನಿರ್ಬಂಧಗಳು ಅವರ ಆಂತರಿಕ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕೂ ಅಡ್ಡಿಯಾಯಿತು. ವ್ಯಾಪಾರವು ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿತ್ತು. ವ್ಯಾಪಾರದ ಕುಸಿತವು ನಗರ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಅವನತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಪಾಟಲಿಪುತ್ರ ಒಂದು ಹಳ್ಳಿಯ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ ಇಳಿಯಿತು.
ಈ ಅವಧಿಯು ಪುರಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರಗಳಂತಹ ವಿವಿಧ ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ
ಗ್ರಂಥಗಳ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಯಿತು. ವರಾಹಮಿಹಿರಾ, ಭಾಸ್ಕರ, ಆರ್ಯಭಟ, ಚರಕ ಮತ್ತು ಸುಶ್ರುತ ಈ ಕಾಲದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು. ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ, ಖಗೋಳವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರದ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ವರಹಮಿಹಿರಾ, ಭಾಸ್ಕರ ಮತ್ತು ಆರ್ಯಭಟ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಚರಕ ಚರಕ ಸಂಹಿತಾ
ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸುಶ್ರುತ ಸಂಹಿತೆಯನ್ನು ಸುಶ್ರುತಾ
ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.
|
ಗುಪ್ತಾ ಅವಧಿಯ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು: 1. ಧನ್ವಂತರಿ: ಅವರು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಿದ್ವಾಂಸರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಆಯುರ್ವೇದದಲ್ಲಿ ತಜ್ಞರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಔಷಧದ ತಂದೆ. ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಅವರ ಮುಖ್ಯ ಕೊಡುಗೆ ಆಯುರ್ವೇದ ನಿಘಂಟು. 2.ಚರಕ: ಅವರು ವೈದ್ಯಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನಿ. ಔಷಧ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಅವರ ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆ ಚರಕ ಸಂಹಿತಾ. 3.ಸುಶ್ರುತ: ಅವರು ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಇವರು. ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಸೈನಿಕರಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಿಭಾಗವಿತ್ತು ಎಂದು ಅವರು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆಧುನಿಕ ಸಮಯದ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯಂತೆ ಸುಶ್ರುತ ಈಸ್ಟರ್ ವರ್ಷಗಳ ಸ್ವಾಗತಾರ್ಹ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸಕರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದರು. 4. ಆರ್ಯಭಟ: ಅವರು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಮತ್ತು ಗಣಿತಜ್ಞರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ವರಹಿಮಿಹಿರಾ ನಂತರ ಬರುವ ಪ್ರಮುಖ ವಿಜ್ಞಾನಿ. ಖಗೋಳವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ. ಆರ್ಯಭಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಶ್ರೇಷ್ಠ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಿರುವುದು ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ. ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಉಪಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಆರ್ಯಭಟ ಹೆಸರಿಡಲಾಗಿದೆ. ಅವನು ಶೂನ್ಯವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದ್ದಾನೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಬೀಜಗಣಿತವನ್ನು ಕರಗತ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಇವರು. ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರ ಗ್ರಹಣಗಳು ಸಂಭವಿಸುವುದು ರಾಹುವಿನಿಂದಲ್ಲ, ಆದರೆ ಭೂಮಿಯು ತನ್ನದೇ ಆದ ಅಕ್ಷದಲ್ಲಿ ತಿರುಗುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನ ಸುತ್ತ ತನ್ನ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯ ಕ್ರಾಂತಿಯಿಂದಾಗಿ ಎಂದು ಅವರು ಪುನರುಚ್ಚರಿಸಿದರು. 5.ವರಾಹಮಿಹಿರಾ: ಅವರು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಾಗಿದ್ದರು. ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ಪಂಚಸಿದ್ಧಾಂತಿಕ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ, ಇದನ್ನು ಖಗೋಳವಿಜ್ಞಾನದ ಬೈಬಲ್ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಅವರು ಬ್ರೂಹತ್ ಸಂಹಿತಾ, ಬ್ರೂಹತ್ ಜಟಕಾ ಮತ್ತು ಲಘು ಜಟಕಾವನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಖಗೋಳವಿಜ್ಞಾನ, ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ, ಭೌಗೋಳಿಕತೆ, ಹವಾಮಾನಶಾಸ್ತ್ರ ಮುಂತಾದ ಹಲವು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ವಾಂಸರಾಗಿದ್ದರು. |
ವರ್ಧನರು
ಎರಡು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದ ಗುಪ್ತಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಸುಮಾರು 6 ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿ.ಇ.ನಲ್ಲಿ ವಿಭಜನೆಯಾಯಿತು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸಣ್ಣ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಧನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವೂ ಒಂದು. ಅವರು 6 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಥಾನೇಶ್ವರದಿಂದ ಆಳಿದರು. ಕೆಲವು ತಾಮ್ರ ಶಾಸನಗಳು, ಬಾನಾ ಅವರ ಹರ್ಷಚರಿತ ಮತ್ತು ಚೀನಾದ ಪ್ರವಾಸಿ, ಹ್ಯುಯೆನ್ ತ್ಸಾಂಗ್ ಅವರ ಬರಹಗಳು ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳಕನ್ನು ಎಸೆಯುತ್ತವೆ.
ಪುಷ್ಯಭೂತಿ ಈ ರಾಜವಂಶದ ಸ್ಥಾಪಕ. ಪ್ರಭಾಕರವರ್ಧನ ಮತ್ತು ಹರ್ಷವರ್ಧನ ರಾಜವಂಶದ ಪ್ರಮುಖ ರಾಜರು. ಅವರ ತಂದೆ ಪ್ರಭಾಕರವರ್ಧನ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಹೋದರ ರಾಜವರ್ಧನರ ಮರಣದ ನಂತರ ಹರ್ಷ ಥಾನೇಶ್ವರ ರಾಜನಾದ.
ಅವರ ಸಹೋದರಿ ರಾಜಶ್ರೀ ಕನೌಜ್ ರಾಜನನ್ನು ಮದುವೆಯಾದರು. ಬಂಗಾಳದ ರಾಜ ಸಶಾಂಕಾ
ಕನೌಜ್ ರಾಜನನ್ನು ಕೊಂದಾಗ, ಹರ್ಷ ಕಾನೌಜ್ನನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿದು ಬಂಗಾಳದ
ರಾಜನ ಮೇಲೆ ಹಲ್ಲೆ ಮಾಡಿದನು. ಬಂಗಾಳ ಮತ್ತು ಮಗಧ ಅವನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಂದವು. ಆದರೆ ಅವನಿಗೆ
ದಕ್ಷಿಣದ ನರ್ಮದಾ ನದಿಯನ್ನು ಮೀರಿ ಮುನ್ನಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಚಾಲುಕ್ಯರ ಕನ್ನಡ ರಾಜ,
ಪುಲಕೇಶಿ II, ಅವನ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಅವನನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಹೋಗುವಂತೆ
ಒತ್ತಾಯಿಸಿದನು. ಪುಲಕೇಶಿ II ರ ಈ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಕವಿ
ರವಿಕೀರ್ತಿ ಬರೆದ ಪ್ಯಾನೆಜಿರಿಕ್ (ಪ್ರಶಸ್ತಿ) ಯಲ್ಲಿ ಅಮರಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಸೋಲಿನ
ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ರಾಜ ಹರ್ಷನ ಸಂತೋಷದ ಸಂತೋಷವು ಒಣಗಿ ಹೋಗಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.
|
ಬುದ್ಧನ ಅನುಯಾಯಿಗಳು ಅವರ ಹಿಂದಿನ ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ ಬುದ್ಧನ ಹೆಸರು ‘ನಳಂದ’ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಪ್ರಾಚೀನ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಬುದ್ಧ ನಳಂದಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದ. ಹರ್ಷವರ್ಧನನು ನಳಂದನಿಗೆ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದ ಬುದ್ಧನ 25 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದ ಕಂಚಿನ ಚಿತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕುಮಾರಗುಪ್ತ ಇಲ್ಲಿನ ಲಲಿತಕಲಾ ಶಾಲೆಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ಮಧ್ಯಮ ಮಾರ್ಗದ ಮುಖ್ಯ ಪ್ರತಿಪಾದಕ ನಾಗಾರ್ಜುನ, ದಿನ್ನಾಗ ಮತ್ತು ಧರ್ಮಪಾಲ ಇಲ್ಲಿ ಕಲಿಸಿದ ಇತರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಿದ್ವಾಂಸರು. ಚೀನಾದ ಪ್ರವಾಸಿ ಹ್ಯುಯೆನ್ ತ್ಸಾಂಗ್ ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯ ಇದ್ದರು. ಅವರು ಈ ಸ್ಥಳದ ವಿವರವಾದ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ತೂಪಗಳು, ಚೈತ್ಯರು, ವಿಹಾರಗಳು, ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಗೃಹಗಳು, ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತು ಕುಳಿತು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯಲು ಇಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ಹೆಜ್ಜೆಗಳು, ಧ್ಯಾನ ಕೊಠಡಿಗಳು, ಉಪನ್ಯಾಸ ಕೊಠಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಅನೇಕ ರಚನೆಗಳು ಈ ಸ್ಥಳದ ವೈಭವವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ. ಗುಪ್ತಾ ರಾಜರು ಮತ್ತು ಹರ್ಷವರ್ಧನ ಈ ಸ್ಥಳದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪೋಷಕರು. ಆಕಸ್ಮಿಕ ಬೆಂಕಿಯು ನಳಂದದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪಠ್ಯಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡಿತು. |
ರಾಜನ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಮಂತ್ರಿಗಳ ಮಂಡಳಿಯು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು. ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿಯು ಮಹಾಸಂಧಿವಿಗ್ರಹ (ಸಮಾಲೋಚಕ), ಮಹಾಬಲಾಧಿಕ್ರುತ (ಮಿಲಿಟರಿ ಜನರಲ್), ಭೋಗಪತಿ (ತೆರಿಗೆ ಅಧಿಕಾರಿ) ಮತ್ತು ದೂತಾ ಅವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭೂ ತೆರಿಗೆಯು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಆದಾಯದ ಮೂಲವಾಗಿತ್ತು. ಉಳಿಗಮಾನ್ಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ರಾಜನಿಗೆ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ರಾಜನು ಅವರಿಗೆ ಭೂ ಅನುದಾನವನ್ನು ಕೊಟ್ಟನು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಅವರ ಸೈನ್ಯದ ಸಹಾಯವನ್ನು ಪಡೆದನು. ರಾಜ ದುರ್ಬಲವಾದಾಗ, ಉಳಿಗಮಾನ್ಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಸ್ವತಂತ್ರರಾದರು.
ಇತರ ಸಮುದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಜನರಿಗೆ ಭೂ ಅನುದಾನವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಹರ್ಷ
ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಿದರು. ಬೌದ್ಧಧರ್ಮದ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯ ವಿವರಗಳನ್ನು ಹ್ಯುಯೆನ್
ತ್ಸಾಂಗ್ ಅವರ ಬರವಣಿಗೆಯಿಂದ ನಾವು ಪಡೆಯುತ್ತೇವೆ. ಬೌದ್ಧ ನಳಂದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ಈ
ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಟುವಟಿಕೆಯಿಂದ ತುಂಬಿತ್ತು. ಇದು ರಾಜ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿತು.
ಕಾಮೆಂಟ್‌ ಪೋಸ್ಟ್‌ ಮಾಡಿ